Retrieval Practice – co zrobić by Twoi uczniowie zapamiętali Twoje słowa na zawsze?

Czy jest na sali ktoś kto nie słyszał o retrieval practice? Gorący trend w edukacji, o którym aż huczy w nauczycielskiej blogosferze. Sekret retrieval practice tkwi w prostocie. W tym poście postaram się pokrótce opisać tę metodę i podać kilka praktycznych sposobów na jej praktyczne wykorzystanie danych.

Czym jest retrieval practice? 

Najprościej mówiąc, retrieval practice to metoda zapamiętywania polegająca na odzyskiwaniu informacji, której nie mamy przed sobą – czyli testowanie samego siebie. Próba przypomnienia sobie informacji bez zerkania wzmacnia ślad pamięciowy i zwiększa prawdopodobieństwo trwałego zapamiętania. To wszystko! Z pewnością nie raz to robiliście, czy to sami, czy ze swoimi uczniami. Dlaczego więc warto wprowadzić tę praktykę do swoich zajęć? Udowodniono, że jest to najbardziej efektywna metoda utrwalania i zapamiętywania informacji. Im większe wyzwanie stanowi odzyskanie informacji, tym bardziej długotrwałe będzie jej zapamiętanie. Dzięki temu nie tylko możemy pomoc naszym uczniom lepiej przyswoić przekazywane treści, ale też wyposażyć ich w potężne narzędzie, które mogą wykorzystać nie tylko na naszym przedmiocie.

Kilka zasad retrieval practice:

Wprowadzając tę technikę nie możemy zapomnieć o kilku podstawowych zasadach:

1. Zamknięte książki – podczas odzyskiwania informacji nie możemy mieć jej przed sobą! Trik polega na tym by przypomnieć sobie wszystko co wiemy na dany temat uczciwie, nie patrząc do książki czy zeszytu. 
2. Zapisz lub powiedz głośno – jeśli przypominamy sobie informacje „w głowie” łatwo możemy ulec tzw. iluzji wiedzy. Dopiero zapisanie lub głośne wypowiedzenie sprawdza czy faktycznie coś pamiętamy. Z tego powodu wielokrotne czytanie tego samego tekstu, tak ukochane przez naszych uczniów, zupełnie nie przekłada się na utrwalanie wiadomości i przekazanie jej do pamięci długotrwałej.
3. Zaangażuj wszystkich – jeśli wprowadzamy odzyskiwanie danych w grupie zwróć uwagę by każdy z uczniów miał szansę wykonać to zadanie indywidualnie. 
4. Im bardziej opisowo tym lepiej – nie jest sekretem, że im większy wysiłek włożymy w przetworzenie informacji, tym trwalszy ślad zostawi w naszym mózgu. Dlatego zapisanie krótkiego zdania zadziała lepiej niż pytanie wielokrotnego wyboru.
5. Bez ocen – pomimo, że retrieval practice do złudzenia przypomina testowanie, nie powinno być oceniane. Usuwając stres związany z oceną zachęcamy uczniów do uczciwego odzyskiwania informacji. Zamiast oceny przekażmy feedback (obowiązkowo!) – dzięki temu uczniowie odkrywają nad którymi aspektami muszą jeszcze popracować. Co więcej, okazuje się, że uczniowie, którzy regularnie stosują retrieval practice mniej się stresują i lepiej radzą sobie na właściwych testach. 

Wiesz już czym jest retrieval practice, znaczy podstawowe zasady, pora na kilka praktycznych ćwiczeń, dzięki którym wprowadzisz tę technikę do swoich zajęć!  

1. Brain Dump

Tę technikę wykorzystamy bez przygotowania na każdych zajęciach językowych. Pierwszym sposobem na “brain dumpa” jest poproszenie naszych uczniów by z pamięci wypisali wszystko co pamiętają na dany temat. Alternatywnie, podczas lekcji, na przykład po upływie 20 minut prosimy uczniów by otworzyli zeszyty na czystej stronie i wypisali wszystko to, co pamiętają z tego co dotychczas mówiliśmy. Gwarantuję, że te informacje pozostaną w ich głowach najdłużej!

2. Cops and Robbers

To ćwiczenie może być następstwem wspomnianego wyżej brain duma – po tym jak uczniowie wypisali to, co do tej pory zapamiętali, zerkają do koleżanki/kolegi i dopisują informacje, których im brakuje, a zostają “zrabowane” od koleżanek lub kolegów. 

3. Mini Whiteboards 

Na dobry początek lekcji warto przetworzyć informacje z poprzednich zajęć. Przydadzą się mini suchościeralne tablice (wystarczą zalaminowane kartki lub kartki włożone w koszulki!). Każdy uczeń otrzymuje własną – w ten sposób wszyscy są zaangażowani po równo (zasada nr 2 ?). Zadajemy uczniom proste pytanie, np. „Wypisz 5 wyrażeń z ostatniej lekcji” lub „Jak tworzymy pytania w czasie Present Perfect?”, a uczniowie zapisują odpowiedzi na tablicach i na „Ready, steady, go!” podnoszą do góry! W ten sposób uczniowie dokonują selfewaluacji, a my otrzymujemy informację zwrotną – wiemy, co musimy powtórzyć. 

4. Bramkarz 

Ta znana wielu z Was aktywność doskonale wpisuje się w zajęcia w duchu właśnie retrieval practice. Przed zajęciami lub tuż przed ich zakończeniem stajemy w drzwiach i wpuszczamy/wypuszczamy tylko te osoby, które poprawnie odpowiedzą na zadane pytanie – może dotyczyć tego co omawialiśmy na ostatniej lekcji lub kilka zajęć wstecz. Osoba, która nie zna odpowiedzi na pytanie wraca na koniec kolejki gdzie może to sprawdzić i ponownie spróbować swoich sił. 

Słyszeliście o retrieval practice? A może macie swoje patenty na stosowanie tej techniki pamięciowej na zajęciach? Dajcie znać w komentarzach! 

Post powstał w oparciu o książki “Powerful Teaching – Unleash the Science of Learning” autorstwa Pooja K. Agarwal i Patrice M. Bain oraz “Retrieval Practice – Research and Resources for Every Classroom” napisaną przez Kate Jones. Pomysły na ćwiczenia zaczerpnęłam właśnie z tych publikacji. 

Jeśli chcesz zgłębić temat polecam zajrzeć na https://www.retrievalpractice.org/